Terapia manualna
Stanowi prawdopodobnie jedną z najstarszych metod walki z bólem spowodowanym dysfunkcjami nerwowymi, mięśniowymi, a także szkieletowymi. Terapia manualna polega na wykorzystaniu odpowiednich technik i chwytów nakierowanych na diagnostykę oraz leczenie różnego rodzaju odwracalnych zaburzeń mięśni, więzadeł, stawów, a także zaburzeń wzorców postawy oraz ruchowych.
Metoda ta swoją nazwę zawdzięcza łacińskiemu określeniu ręki „manus” – leczenie i badanie jest bowiem wykonywane ręcznie przez terapeutę.
W jakich przypadkach zalecana jest terapia manualna?
Zabiegi dedykowane są osobom z zaburzeniami, które nie wynikają z uszkodzenia budowy danej struktury. Mają one zastosowanie w przypadku dolegliwości wynikających ze zmian odwracalnych jak np.:
- dyskopatia
- nerwobóle
- tzw. „zablokowania”
- bóle głowy, migreny
- stany napięcia mięśniowego
- drętwienie kończyn
- wady postawy
- bóle kręgosłupa
- dysfunkcje stawów
- i więcej.
Rozpoczęcie leczenia poprzedzone jest przeprowadzeniem dokładnego wywiadu oraz badania. Pozwoli to ustalić przyczyny dolegliwości i dobrać odpowiednie techniki leczenia. Wywiad ponadto pozwoli na wyeliminowanie ewentualnych przeciwwskazań, jakimi są m.in.: czynne choroby nowotworowe, niewydolność krążenia mózgowego, ostre stany zapalne, świeże złamania, stany po operacji w obrębie kręgosłupa czy też rozległe urazy skóry.
Na czym polega terapia manualna?
Zadaniem tej metody jest zlokalizowanie przyczyny dysfunkcji (często okazuje się, że jej źródło znajduje się w całkiem innym miejscu niż odczuwalne dolegliwości), a następnie jej usunięcie i zapobiegnięcie nawrotom w przyszłości.
Warunkiem zakwalifikowania do leczenia jest wywiad oraz badanie. Terapeuta uzyskuje w ten sposób niezbędne informacje o pacjencie: aktualne dolegliwości, przebyte choroby i schorzenia, warunki socjalno-rodzinne i więcej. Badanie palpacyjne (ręczne) pozwala na sprawdzenie kości, stawów, mięśni, więzadeł, nerwów, skóry oraz tkanki podskórnej. W zależności od potrzeby wykonywane są także specjalistyczne testy (m.in. naczyniowe, neurologiczne, oporowe) i szczegółowe badania ruchu w poszczególnych stawach.
Dopiero po przeprowadzeniu dokładnego rozpoznania dobrane zostają odpowiednie metody leczenia. Są one zależne m.in. od takich czynników jak przyczyny dysfunkcji (więzadło, mięsień, staw czy krew). Wykorzystywane techniki i narzędzia to:
- mobilizacja nerwów, tkanek miękkich czy stawów poprzez oddziaływanie na nie takimi ruchami jak trakcja czy ślizg
- stretching – rozciąganie mięśni
- masaż, poizometryczna relaksacja mięśni – oddziaływanie na tkanki miękkie, a także organy wewnętrzne
- manipulacje – technika szybkiego uruchomienia zablokowanego stawu
- neuromobilizacje – techniki mające na celu przywrócenie ruchomości nerwów i zlikwidowanie bólu pochodzącego z tkanek nerwowych
- środki fizykalne – hydroterapia, elektroterapia, ciepłolecznictwo (m.in. w celu rozluźnienia tkanek miękkich)
- dodatkowe działania usprawniające – taping medyczny, fizykoterapia, kinezyterapia
- trakcja – oddalenie od siebie powierzchni stawowych
- kompresja – bierne zbliżenie do siebie powierzchni stawowych
- postępowanie specjalne – oscylacje i wibracje w obrębie bolącego stawu.
Dla bezpieczeństwa zabiegów techniki manualne stosowane są przez lekarzy i fizjoterapeutów. Nie powinno się podejmować samodzielnych prób przeprowadzania terapii manualnej przez osoby bez odpowiednich szkoleń i uprawnień.
Należy pamiętać, że terapia manualna jest skuteczna tylko wtedy, gdy jest dobrana indywidualnie do potrzeb oraz stanu zdrowia pacjenta.
Jakie korzyści przynosi terapia manualna?
Zobacz również: metoda Vojty
Najczęściej wymienianą zaletą tego rodzaju leczenia jest uśmierzenie bólu. Należy jednak zauważyć, że odpowiednio dobrane techniki leczenia pozwalają na całkowite zlikwidowanie źródła dolegliwości oraz zniwelowanie ryzyka ich nawrotów w przyszłości. Terapia manualna ponadto zwiększa sprawność ruchową i pozwala na szybszy powrót do codziennych aktywności, a w niektórych przypadkach pozwala także na uniknięcie stosowania przewlekłej farmakologii, co nierzadko wiązałoby się ze skutkami ubocznymi i dodatkowym obciążeniem organizmu.
